Zdrowa środa - KWAS MOCZOWY

Co oznacza zbyt duża ilość kwasu moczowego we krwi i jak sobie z tym radzić za pomocą diety? W poniższym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz dowiesz się wszystkiego, co młodzi sportowcy (i nie tylko!) w tym temacie wiedzieć powinni. 

Rozgrywki ligowe tuż tuż… miejmy nadzieję, że wszyscy nasi zawodnicy będą mogli uczestniczyć w meczach ligowych oraz turniejach piłkarskich. Jednym z wymagań do tego są aktualne wyniki badań biochemicznych (badanie krwi i moczu) oraz EKG. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, to lekarz wydaje zaświadczenie o zdolności do uprawiania sportu, a nasz zawodnik może śmiało rywalizować na boisku. Oczywiście w badaniach zdarzają się niewielkie odchylenia od normy, ale o ile nie są one niebezpieczne lub po prostu spowodowane np. występującą w tym czasie chorobą, to nie mamy się czym martwić. Morfologia jest badaniem pozwalającym na ogólną ocenę układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego oraz płytek krwi. Parametry dotyczące układu czerwonokrwinkowego umożliwiają wstępnie rozpoznanie chociażby niedokrwistości, co w przypadku osób aktywnych fizycznie jest niezwykle ważne. Z kolei analiza białych krwinek dostarcza nam informacji o naszej odporności i ewentualnie toczących się w naszym organizmie stanów zapalnych. Oprócz podstawowej morfologii możemy jeszcze ocenić wiele innych parametrów biochemicznych, np. kwas moczowy. O czym będzie świadczyć jego podwyższony poziom i czy dieta może mieć na to wpływ?

Kwas moczowy powstaje w wyniku rozpadu związków o nazwie „puryny”, które to znajdują się we wszystkich komórkach organizmu człowieka - głownie w ich strukturze DNA. Kwas moczowy to naturalny element krwi, a jego ilość zależna jest od równowagi pomiędzy produkcją a wydalaniem, przede wszystkim przez nerki wraz z moczem. Badanie poziomu kwasu moczowego zwykle zleca się jeśli pojawia się podejrzenie dny moczanowej. Jest to choroba metaboliczna, w wyniku której kwas moczowy gromadzi się w stawach i w otaczających je tkankach. Niestety powoduje to bóle, obrzęki i częste stany zapalne stawów. Wydawać by się mogło, że dotyczy to bardzo wąskiej grupy populacji, ale pojawia się coraz częściej i to nie tylko u osób dorosłych. Dlatego też warto wiedzieć, że nasza dieta oraz aktywność fizyczna mogą mieć wpływ nawet na stężenie kwasu moczowego we krwi.

Puryny dostarczane są do naszego organizmu przede wszystkim z produktami mięsnymi, dlatego też dieta obfitująca w wędliny, podroby, mięsne wywary, czerwone mięso, a także owoce morza, sardynki, śledzie, makrele może sprzyjać podwyższeniu parametrów kwasu moczowego we krwi i w dalszej konsekwencji gromadzeniu się kryształów kwasu moczowego wokół stawów. W związku z powyższym zazwyczaj problem dny moczanowej dotyczy osób z nadwagą lub stosujących niewłaściwą dietę. W tym przypadku świetnie odnajdą się nasze podstawowe zalecenia żywieniowe, które zna większość naszych młodych zawodników: zaczynając od regularnego nawadniania się i regularnego spożywania posiłków, poprzez urozmaicenie i sezonowość produktów w celu uzupełnienia niedoboru witamin, składników mineralnych, aminokwasów oraz kwasów tłuszczowych. Istotne jest tu również ograniczenie spożycia produktów mięsnych, a jeśli już planujemy obiad z udziałem mięsa, to najlepszym rozwiązaniem będzie mięso gotowane w dużej ilości wody, pieczone lub duszone bez obsmażania. Jednym słowem dieta lekkostrawna, która jest nieodłącznym elementem życia sportowca. Przeciwwskazane w dnie moczanowej są również napoje słodzone, soki owocowe oraz produkty zawierające syrop glukozowo-fruktozowy, czyli kolejna z podstawowych zasad zdrowego żywienia. Produktami dozwolonymi w stanach podwyższonego kwasu moczowego są mleko i produkty mleczne półtłuste lub chude (jogurt, kefir, twaróg) oraz jajka, także miłośnicy jajecznicy, omletów, czy naleśników nie będą musieli się ograniczać.

Zarówno w zapobieganiu odkładaniu się w organizmie człowieka kwasu moczonego, jak i łagodzeniu występujących już objawów dny moczanowej pomagają: błonnik pokarmowy zawarty w kaszach, płatkach zbożowych, razowym pieczywie, pełnoziarnistych makaronach oraz w warzywach i owocach, foliany (obecne m.in. w szpinaku, sałacie rzymskiej, brokułach, kapuście włoskiej, burakach, brukselce, czy awokado), witamina C (która występuje w dużych ilościach w czerwonej papryce, natce pietruszki, jarmużu, brokułach, brukselce, kiwi, cytrusach czy owocach jagodowych, takich jak czarna porzeczka, truskawka, borówka). 

Jak widać, analizując jeden z parametrów biochemicznych krwi, jakim jest kwas moczowy, mamy kolejny dowód na to, że podstawą prawidłowego sposobu odżywiania się jest regularna i urozmaicona dieta. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie uchronić się przed jakimikolwiek odchyleniami od normy. Zwracajmy uwagę na systematyczne nawadnianie się oraz korzystajmy z bogactwa natury, włączając do jadłospisu różnego rodzaju warzywa i owoce. Jeśli nie wyobrażamy sobie życia bez mięsa, to przynajmniej postarajmy się je ograniczyć, a z technik kulinarnych wybierajmy gotowanie i pieczenie. Dobrym rozwiązaniem jest również wprowadzenie dwóch lub trzech dni w tygodniu całkowicie bezmięsnych.